Pas op het einde van de jaren zestig kreeg Antwerpen een echte Universiteit, maar plannen daarvoor dateren al van in de negentiende eeuw en werden in de jaren twintig bijna gerealiseerd. Rond 1890 groeide de idee om een Vrije Universiteit Antwerpen op te richten, in de geest van de Université Libre de Bruxelles.
In 1896 werd het idee gelanceerd om een Vlaamse Universiteit in te richten, omdat aan de andere universiteiten de voertaal Frans was en men de Nederlandstalige lessen op een hand kon tellen. Pol de Mont koos Antwerpen als een van de mogelijke vestigingsplaatsen. Maar uiteindelijk verkoos men om de Gentse universiteit te vervlaamsen, een idee dat al lang leefde. Antwerpen heeft daarbij een ontzettend belangrijke rol gespeeld. Vele Antwerpse politici zijn nooit gezwicht voor het alternatief’ van de Vlaamse universiteit in hun eigen stad, maar hebben integendeel altijd gestreden voor Gent. Nochtans hadden sommigen onder hen die Antwerpse universiteit maar al te graag gehad, en werd er door de tegenstanders van een vervlaamst Gent gretig ingespeeld op het legendarische Antwerpse chauvinisme.
Het meest tot de verbeelding sprekende voorbeeld varen in 1911 de drie kraaiende hanen: de socialist Camille Huysmans (1871-1968), de katholiek Frans van Cauwelaert (1880-1961) en de liberaal Louis Franck (1868-1937), die gezamenlijk het Vlaamse land doortrokken om de vervlaamsing van Gent te propageren. Hun actie resulteerde in een wetsvoorstel dat er wellicht zou doorgekomen zijn, waren de Duitsers in augustus 1914 het land niet binnengevallen. De oprichting van de Nederlandse Von Bissing-universiteit gooide nog meer roet in het eten. Een Vlaamse universiteit in Gent inrichten rook na de oorlog nog wat naar activisme, en de gedachte aan Antwerpen won terug veld. Vooral de bisschoppen zouden een belangrijke duit in het zakje doen, want Mercier vreesde dat men misschien zijn Leuven zou willen vervlaamsen. Hij organiseerde met de bisschoppenconferentie meteen een volledig Katholieke Vlaamse universiteit in Antwerpen met Alois Van de Vyvere als rector. Maar de ondankbare Vlaamse katholieke politici Helleputte, Poullet en Van Cauwelaert wijzen het plan van de hand. En zo komt het hele verhaal zelfs niet in de openbaarheid. Slechts een aantal stukken in het bisschoppelijk archief getuigen nog van dit plan.
Veel Franstalige Gentenaars, zoals Emile Braun en Alfred Amelot, gunden Antwerpen zijn universiteit wel. In 1922 diende Leo Meysmans (1871-1952) zelfs een heus “Wetsvoorstel tot oprichting van een Vlaamsche Universiteit te Antwerpen” in. Maar de slogan “Gent of niets” bleef heilig in de Vlaamse Beweging, zoals ook Alfons Van de Perre mocht ondervinden. Hij moest als voorzitter van de Vlaamse Hogeschoolcommissie ontslag nemen omdat hij had gezegd dat hij liever een Vlaamse hogeschool had te Antwerpen dan een tweetalige te Gent.
Het voorstel Meysmans haalt het niet, maar het voorstel Van Cauwelaert, dat de geleidelijke maar algemene vervlaamsing van de Gentse universiteit vraagt, wordt eind 1922 door de Kamer met een nipte meerderheid goedgekeurd. De Senaat verwerpt het wel en door Pierre Nolf wordt een halfslachtig compromis uitgewerkt dat in 1923 aanvaard wordt. Pas zeven jaar later wordt Gent Vlaams. Over een universiteit in Antwerpen wordt pas terug gesproken in de jaren vijftig.