Piet Lombaerde      01-06-2004

Er is heel wat iconografisch materiaal voorhanden indien men de Spaanse omwalling wil documenteren: in de zestiende eeuw zijn er de perspectieven; pas vanaf de 17de eeuw zijn er echte plattegronden.
Voor de Spaanse omwalling werd opgericht beschikt men om de middeleeuwse vesting te documenteren over een plan van Dürer, en tekeningen van Van Caukercken en Fabio Licino.

Wil men de Spaanse omwalling zien zonder citadel dan zijn er een aantal zichten vanuit het Oosten door Cock, Duchetti, Ballino-Forlani, Guicciardini, Vergilius Bononiensis en Bertelli (met fort).
De Spaanse omwalling met (gesloten) citadel werd in beeld gebracht vanuit het Zuiden door Lambert van Noort, Belleforest, Braun & Hogenberg en tot slot Guicciardini. Vanuit datzelfde standpunt ziet men ook nog de open citadel dankzij werken van Aitzinger (Hogenberg), Peter vander Borght, Sebastiaen Münster en Baudartius.

Er is een hele reeks zichten vanuit het Oosten. Makers waren Pauwels-Van Overbeke, Giacomo Lauro, een anomieme kunstenaar, Philips Galle, Joris Hoefnagel, Theodoor van Thulden en Joan Blaeu.

Tenslotte zijn er ook nog een aantal opnamen vanuit het Westen door Grammaye, Peter Verbiest, Bassire en De Fer.
I.D.

De Spaanse omwalling in plattegrond en perspectief (16e-begin 17e eeuw)