Tim Bisschops      07-10-2008

Sinds de vroege jaren negentig zijn in de geografische en sociale wetenschappen geografische informatiesystemen of kortweg ‘GIS’ het instrument bij uitstek om ruimtelijke evoluties en verbanden aan het licht te brengen. Ook in de geschiedbeoefening neemt het gebruik van GIS sinds enkele jaren een hoge vlucht. Er wordt zelfs van een heuse ‘spatial turn in history’ gewag gemaakt. Omdat werken met geografische informatiesystemen de beschikbaarheid van accuraat kaartmateriaal en nauwkeurig lokaliseerbare data vereist, blijft de historische applicatie van GIS vooralsnog sterk beperkt tot de ‘kadastrale’ negentiende en twintigste eeuw.

Het huizenonderzoek echter, biedt sinds de jaren negentig een instrumentarium waarmee een veelheid aan historische gegevens nauwkeurig ruimtelijk refereerbaar zijn, waardoor het mogelijk is geworden om ook voor de prekadastrale periode functionele GIS te ontwikkelen. Voor mijn doctoraatsstudie naar de rente- en immobiliënmarkt in het vroeg vijftiende-eeuwse Antwerpen wordt een dergelijk GIS ontworpen met het oog op het beantwoorden van vragen naar de economische functionaliteit van erfrenten en vastgoed, de verhoudingen tussen de sociale groepen actief op een onder druk staande vastgoedmarkt, en de veranderingen in het gevarieerde gebruik van de stedelijke ruimte. Tijdens deze lezing werden de samenstelling van het GIS en de mogelijkheden van dit systeem voor het Antwerps historisch onderzoek besproken.

De methodes van het huizenonderzoek, sleutels tot de ontwikkeling van stedelijke GIS voor de prekadastrale periode. Casus: laatmiddeleeuws Antwerpen.