Reeds in de negentiende eeuw was de week van 15 augustus de week van de 'Antwerpse kermis' waarbij grote evenementen werden opgezet. In die context kan deze internationale zangwedstrijd geplaatst worden waarbij men koorverenigingen de kans gaf om zich met elkaar te meten. Antwerpen kon al enige tijd bogen op een reeks mannelijke zangkoren. In het revolutiejaar 1848 verenigden zich er vijf in de Association Lyrique Anversoise met als belangrijke doelstelling hun aanhankelijkheid aan België en het vorstenhuis tijdens manifestaties te tonen. Daarnaast wilde men onder de bezieling van dirigent J. Eykens ook het grote, vooral Duitse repertoire ten gehore brengen. Al in 1848 organiseerde de Association een eerste muziekfestival en in 1850 volgde een driedaags internationaal festival van koorzang waaraan 46 koren deelnamen, telkens in de kermisweek.
De topmanifestatie werd het concours in 1851 door de op dat moment reeds 'Koninklijk' geworden Associatie waaraan 33 koren deelnamen die streden voor een prijzenpot van 1800fr. Tot de jury, onder het voorzitterschap van de Antwerpse componist Henri Simon, behoorde niemand minder dan Robert Schumann die in zangkringen vooral als koordirigent en componist van koorwerken een grote reputatie had opgebouwd. Voor het echtpaar Robert en een zwangere Clara Schumann paste dit concours in een reis door België. Alle koren die in aanmerking kwamen voor de 'prix d'excellence' moesten zich ook bewijzen in een plichtwerk dat H. Simon speciaal voor de wedstrijd had gecomponeerd. Winnaar werd het Kölner Männer-Gesang-Verein, een nog steeds bestaande koorvereniging.
De weerklank van het concours kan onmogelijk overschat worden. Zowel het stadsbestuur als de bevolking waren erg betrokken bij dit evenement. De Association ging bij de stichting van de Cercle artistique in 1852 op in de nieuwe kunstkring en vormde er de muziekafdeling van. Die 'Section de musique' van de Cercle artistique zou zich na een hervorming in 1858 onder impuls van Frans Callaerts opwerpen als het boegbeeld van de klassieke (Duitse) muziek en tot het begin van de 20ste eeuw blijven bestaan.
Bibliografie
- Hedwige Baeck-Schilders, "Robert en Clara Schumann in Antwerpen", in: Post Factum 4, Jaarboek van de Provinciale Commissie voor Geschiedenis en Volkskunde, Provincie Antwerpen, 2012, pp. 106-138.