Joseph Callaerts(1830-1901) werkte in zijn geboortestad Antwerpen als organist, stadsbeiaardier, muziekleraar en componist. Zijn eerste muziekonderricht kreeg hij als koorknaap in de muziekkapel van de Onze-Lieve-Vrouwekerk onder leiding van muziekkapelmeester Guillaume J.J. Kennis. Nadien volgde een opleiding als pianist onder meer bij muziekpedagoog en musicograaf Edouard Gregoir. In 1856 behaalde hij als leerling van de vermaarde orgelvirtuoos Jacques Lemmens een eerste prijs orgel aan het Conservatorium te Brussel. Drie jaar eerder was hij reeds Karel Delin opgevolgd als organist van de O.-L.-Vrouwekerk en in 1863 werd hij ook stadsbeiaardier in opvolging van Jan Frans Volckerick.
In de Antwerpse hoofdkerk bespeelde hij het De Volder-orgel tot 12 oktober 1890. De Brusselse orgelbouwer Pierre Schyven installeerde nadien een nieuw ‘symfonisch’ instrument met vier manualen en pedaal, negentig registers en 5.569 pijpen. Dit meesterwerk van de 19de-eeuwse Belgische orgelbouw werd op 17 december 1891 ingespeeld door J. Callaerts, Alphonse Mailly en Charles-Marie Widor.
Callaerts werd algemeen gewaardeerd als voortreffelijk organist, veelgevraagd orgelexpert en orgelpedagoog. Vanaf 1867 onderwees hij orgel en praktische harmonie in de Antwerpse Muziekschool. Hoewel hij zich kritisch opstelde tegenover Peter Benoits nationalistische pedagogische principes bleef hij titularis van de orgelklas bij de verheffing van de muziekschool tot koninklijk Vlaams Conservatorium in 1898.
Daarnaast componeerde hij een uitgebreid oeuvre : een zestigtal orgelwerken (het merendeel hiervan is gepubliceerd o.a. bij Schott Frères te Brussel, Heugel&Cie, te Parijs en Schirmer te New York), pianowerken, kamermuziek, liederen en aria’s, motetten, missen, koorwerken en cantaten, orkestwerken (o.m. een pianoconcerto, een orgelconcerto en een symfonie), harmonie-en fanfaremuziek, en een komische opera ‘le Retour imprévu’ die te Antwerpen werd gecreëerd.
Bibliografie:
- Hedwige Baeck-Schilders, Joseph Callaerts (1830-1901): een protagonist van de 19de-eeuwse Belgische orgelschool, in Orgelkunst, XXII, 1999, nr. 3, p. 130-171.
- Hedwige Baeck-Schilders, Callaerts, Jacobus Josephus, orgelist, pianist en componist, in Nationaal Biografisch Woordenboek, deel 16.