Hedwige Baeck-Schilders      02-04-2002

De muziekbibliotheek van de Antwerpse magistraat en musicoloog Jean Auguste Stellfeld (1881-1952) kon, volgens eigentijdse bronnen, wedijveren met de belangrijkste buitenlandse verzamelingen. Het betrof een unieke collectie van 17de en 18de eeuwse muziekdrukken van instrumentale muziek uit de Zuidelijke Nederlanden, Italiaanse en Franse vioolmuziek, Duitse en Engelse orgelmuziek, symfonische muziek van de Mannheimers en de voor-klassieke periode. Musicologen uit binnen- en buitenland raadpleegden Stellfelds bibliotheek. Op concerten in het Rubenshuis in Antwerpen, van het 'Collegium Musicum Antverpiensiae' en huisconcerten in zijn patriciërswoning in de Sint-Jozefstraat in Antwerpen, uitgevoerd op oude instrumenten in Stellfelds bezit, werden de partituren uit deze verzameling gebruikt. Stellfeld mag dus aanzien worden als een promotor van de oude muziek in België.

Na Stellfelds overlijden in 1952 voerden zijn erfgenamen besprekingen met de stad Antwerpen en de Belgische regering om dit waardevolle patrimonium in het land te houden. De onderhandelingen sprongen echter af wegens gebrek aan de nodige fondsen.

In 1954 werd de Stellfeldbibliotheek aangekocht door de Universiteit van Michigan (USA) voor de muziekbibliotheek van de School of Music in Ann Arbor. Aanvankelijk was er plaatsgebrek voor de collectie die sinds 1964 is ondergebracht in het nieuwe gebouw van de School of Music en geïntegreerd in de Music Library, één van de grootste muziekhistorische onderzoeksbibliotheken in de USA (zoals we bij ons bezoek in oktober 2001 konden vaststellen).

Stellfelds verzameling oude muziekinstrumenten uit de 17de, 18de en 19de eeuwen (in totaal 77 nummers) werd in 1955 tijdens een openbare antiekveiling in Brussel verkocht. Het befaamde Dulcken-clavecimbel (1747), dat Stellfeld reeds in 1941 aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium van Antwerpen had verkocht en sedert 1967 tentoongesteld wordt in het Museum Vleeshuis, is het enige relict in openbaar bezit te Antwerpen van de eens zo prestigieuze Stellfeld-collectie.

Bibliografie
Hedwige Baeck-Schilders, 'De Bibliotheca Stellfeldiana. Een unieke Atwerpse muziekbibliotheek in de University of Michigan', in: Jaarboek XIV (2002-2003) van de Provinciale Commissie voor Geschiedenis en Volkskunde, Provincie Antwerpen, 2004, pp. 149-169.

De Bibliotheca Stellfeldiana. Een unieke Antwerpse muziekcollectie in de University of Michigan