De aandachtige bezoeker van de Sint-Jacobskerk te Antwerpen treft tegen de achterwand van de Heilig Kruiskapel (eerste kapel in de noordelijke zijbeuk) een gedenkteken aan ter ere van de Antwerpse componist Jan Frans Jozef Janssens (1801-1835) gemaakt door Jean Van Arendonk.
Janssens kwam uit een familie waarvan velen actief waren in het muziekleven. Hij legde een aantal van zijn composities voor ter beoordeling aan J.F. Lesueur, die hem zekere kwaliteiten toekende, en aan F.A. Boieldieu en L. Cherubini die gereserveerder waren in hun beoordeling. Hij was echter beroepsmatig actief als notaris sedert 1827, eerst te Hoboken en dan te Berchem. Maar hij had ook af te rekenen met afgunst, miskenning en opeenvolgende tegenslagen. Op 34-jarige leeftijd stierf hij in het krankzinnigeninstituut van de Sint-Rochusstraat.
Hij zou een 48-tal werken nagelaten hebben maar hiervan is slechts een beperkt gedeelte bewaard, vooral dankzij de inspanningen van stadsarchivaris Pieter Genard, die na Carles Piot een biografie aan hem wijdde. Slechts een paar composities zijn uitgegeven. Genard spande zich ook in om Janssens te herdenken.
Het is duidelijk dat we te maken hebben met middelmatige werken die hoogstens als tijdsdocument een zekere waarde hebben. Toch was de rol van Janssens voor het Antwerpse muziekleven belangrijk maar dan eerder uit hoofde van zijn activiteiten als directeur, concertorganisator en dirigent van de Société royale d'Harmonie d'Anvers. Jaak Gregoor heeft het plan opgevat om in 2015 een paar van Janssens' composities uit te voeren.
Bibliografie:
- H. Baeck-Schilders, 'Twee 19de-eeuwse Antwerpse componistenmonumenten in de St.-Jacobskerk te Antwerpen', in: Musica Antiqua, Jg. 11/1, 1994, p. 23-26.
- H. Baeck-Schilders, 'Jean François Joseph Janssens, componist, dirigent, muziekdirecteur en notaris', in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 21, 2014.
- E. Baeck, 'Lettres inédites de Lesueur, Cherubini et Boieldieu à Jean François Joseph Janssens', in Revue belge de musicologie/ Belgisch Tijdschrift voor Muziekwetenschap, Vol. LXVIII, 2014.
I.D.